ÇOK YAKINDA PİYASADA

UZUN ZAMANDIR BASKISI KALMAMIŞ OLAN PARİS NOTLARI KİTABIM ÇOK YAKINDA BENCE KİTAPTAN YENİDEN ÇIKIYOR...

KOSTANTINİYYE NOTLARI ÇIKTI

Pambazuka - Rhetoric and reality of AFRICOM: Lessons from Mali

Pambazuka - Rhetoric and reality of AFRICOM: Lessons from Mali

İŞTE HABER ! FRANSA'DA GAY EVLİLİĞİNE YEŞİL IŞIK YANDI

PARİS 2012 GAY PRIDE YAPILDI

DAKTİLO...

7 TANGO'NUN ÖYKÜSÜ

Bu kısa filim, 
7 Tango'nun Arjantin'de 
Pelin Ercan'ın sayesinde 
sahneye koyulma girişiminin öncü videosudur, 
tanıtım için çekilmiştir.

PEKİ SONRA NE OLDU?

Bu gösteriyi Türkiye'ye getirebilmek için bu video ile destekçi aramaya koyulduk, her gittiğimiz yerden olumsuz cevap almış olsak da bir başka adrese, bir başka destekçiye gitmekten çekinmedik, çünkü önemli bir işti. 7 tane TANGO yazmıştım ve bunlar sahneye koyuluyordu, ilk gösterisinin Türkiye'de yapılması ne iyi olurdu, ama taa Arjantin'den gelecek olan sanatçıları 3 yıldızlı otellerde konuaklatıp kumanya ile besleyemezdim, o ndenle de bütçesi yüksek bir işti, ama iyi bir işti. 

Bu gösteri sırasında ressam Melek Atakan'ın her tango için yapacağı resimleri de sergilemeyi tasarlamıştım. Melek tuvali fırçayı kaptı ve çalışmaya başladı. Ben arıyordum, o çalışıyordu.. Sonunda resimler bitti ama aynı zamanda benim arama enerjim de bitti, Pelin'nin de umudu kesilmişti ve bu gösteri yapılamadı..

Ama 20 Nisan 2012 günü Melek Atakan diğer tango resimleri ile benim şiirleri ve onların resimlerini de birleştirip Caddebostan Kültür merkezinde bir sergi açtı.. Segilene  resimleri ve şiirleri de burada sunuyorum..

Yazık olmuş bir iştir, ama ne iyi ki Melek kendi bölümünü değerlendirebildi.

BU ŞİİRLER MÜREKKEP KAAT VE SEN KİTABIMDA YAYIMLANMIŞTI

TANGO 1.

Doğa sakinleşince

Dindiğinde rüzgâr

O da duruluyor...

Koynunda sakladığı

Kan üstünde kurumuş

Saldırmasını

Göğsünde saklar

Dalıp gider

Bulutlar arasından seçtiği

Yıldızlara

Ölümü hakettiğini

Düşünür

Her keresinde

İçi sızlar...

Öperdi

Onu “şişlediği” bıçağını

(gözünün önünde hep

saldırmanın oluğundan fışkıran kan

ve şaşkın bakan iki kocaman göz vardır)

Kaçışı

Cinayetten olmasaydı eğer

Aşk yüzünden sürgün değil miydi, nasılsa ?

“Ahhh orospu ah !.”

diye geçirdi içinden..

toprağı döşek

bulutları yorgan saymadan önce...

TANGO 2.

İncecik belinden kavrayıp

(Çok insan terinin karıştığı o yatağa)

süzüldüğümüzde

                                    aşkın sıcaklığıyla,

Yine sen aklımdasın...

Olsan da olmasan da

                                    varsın.

Bacaklarımın her gerilişinde

                                    aşkın o tartışmasız sıcaklığına,

bir şimşek gibi

çarpıyor gölgen...

Her sevişmemin

Terinde damlalar,

Ağzının içinde,

dudaklarımla ardığım o papatya,

orospuların

sen değil misin?

Nasıl bitmez bu yoksulluk böyle ?

TANGO 3.

Sigaranın vurduğu ses tellerinden

Kalın ve kararlı haykırdı :

“Buraya gelsene orospu !”

Seviştiği onlarca erkeğin yorgunu

Ölüme bir adım uzak

Taşınmıyordu bu gövde...

İncecik bacakları dermansız

Ama, çorabını bağlayan jartiyeri siyah

                                                kışkırtıcı..

Hangi evin

Sıcak odalarından

Umuda koşup geldiği

                        belirsiz

“yok” geleceği

            ona sesleniyordu:

“Buraya gelsene orospu !”

Yoksa bekleyeni mi yoktu ?

Gönlünde kızıl gelincikleri açmış

                                    bekleyenleri...

Ardından,

“seni hiç unutmadım

yokluğuna alıştım, o kadar...”

diyordu bir ses,

Ama duyduğu :

“Buraya gelsene orospu !”

TANGO

Unut!

Sevgisizliğe aç kocaman yüreğini...

Renkleri tutmayan bedenlerin

sevdasından ne bekliyorsun ?

Bir dans boyunca

karışan ayaklarımızdan,

örtüşen bedenlerimize yayılan

o incecik ısıyı da

unut !

Sen, denize sınır

kârhanelerde,

Ben de

limandan kalkacak ilk gemideyim.

Bilinmeze sürükleyebilen

ritimler bile aralayamaz bu kapıları.

Unut

ve sevgisizliğe

aç yüreğini...

KORKUNUN TANGOSU

Ağzının kenarında gül mü?

Yoksa papatya mı var?

Ona göre kavrayacağım belinden.

Ya sonsuz Okyanuslara

Bakan dar bir sokakta

Tango yapacağız,

Bandonion ile çalınacak müziği.

Ya da sessiz sedasız

Bir çayırlıkta

Sabahı bekleyeceğiz

Gözlerimiz okyanus gibi gökyüzünde

Sonsuz,

Sarılıp birbirimize.

Nasılsa ayrılık var

İkisinin de sonunda.

Değilmi ki aşkı çağrıştırıyor

Anlattıklarım

ALTINCI TANGO

Ağır adımlarla yaklaştığı “oğlan”ın

Belinden kavrayıp,

Hoyratça çekti kendine.

Dikip yaşlı gözlerini

Sakin bakışlarına

Sürdürdü dansını,

Dalga seslerinin karıştığı ritimde.

Göğsüne dayadığı eliyle

İtip öteye, yeniden çekip

Sarılıyordu beline,

Sevişir gibiydiler,

Adam kararlı,

“oğlan” şaşkın dı bakışlarında.

“Bak evlât” deyiverdi

yumuşak sesiyle,

“gözlerime bak ve oku

bir başka  kıyıda bıraktığım sevdamı

ve bil ki

eğer evin denizlerdeyse,

sevdalar da ayrılık içindir...”

SON TANGO

Sarılıp da beline

Çekince kendisine

Katlanmış kâat gibi

Kırıldı belinden

           Yorgun bacakları

            Dolaştı birbirine

Müzik yetmiyordu

Dirilmesine.

Sarstı

     Sarıldı

Daha da çekti

      Kendisine...

Ensesinden kavrayıp

Düzeltti dansa

Boyalı ağzından

       Öpecekti !

“yaşamak sürmeli

      diye

       geçti içinden...”

Kapalı kırmızı dudaklarından

İnce sızan kan

       dansa bulaştı

Buruşmuş kâat gibi

Kaldı kollarında

Tango’nun son adımında.

MELEK ATAKAN'IN 

YAPTIĞI RESİMLER DE AŞAĞIDA

7 TANGO'NUN EN ÇOK DERDİNİ ÇEKEN SEVGİLİ PELİN ERCAN'DIR

ONUN YAPTIĞI ÇALIŞMALARIN BAŞINDA VİDEO GELİYOR BİR DE AŞAĞIDAKİ ÇALIŞMALARI VAR...

İŞTE SİZE 

YAZIK OLMUŞ BİR ÇABANIN 

KISA ÖYKÜSÜ

PARİS NOTLARI II ÇIKTI.. ALDINIZ MI?

23 MART - 01 NİSAN ANKARA KİTAP FUARI

                           İKİNCİ BASKI

                            İKİNCİ BASKI

YENİ ÇIKTI

THANK YOU FEMEN.. TEŞEKKÜRLER KIZLAR !..

Коктейль Азия from FEMEN Video on Vimeo.


   

15 BİN EUROLUK DUDAK !

GAZETECİ MAHMUT DEĞER YURT GAZETESİ'NE KONUŞTU

GAZETECİ MAHMUT DEĞER

BUGÜNÜ DEĞERLENDİRDİ...

Cüneyt AYRAL – Paris

Mahmut Değer, Fransızların « Marc Deger » diye tanıdıkları, bir önceki Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’ın bira ikram edip dünya meselelerini tartıştığı, Fransa’nın tanıyıp bildiği, izlediği bir gazeteci. Koyu bir Galatasaraylı olan Mahmut Değer 1955 İzmir doğumlu. Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra Paris’e Sorbone Üniversitesine gelmiş ve oradan ekonomi doktorası yaparak mezun olmuş. Ünivesite yılarında özgürlükçü televizyon kanallarına ekonomi programları yaparak gazeteciliğe başlayan Değer 1992 yılında La Tribune gazetesine girmiş ve AB masası şefi olduğu dönemin sonunda da oradan emekli olmuş.

Mahmut Değer yılladır, benim özellikle dünya meselelerini konuşup tartıştığım ve görüşlerini her zaman dikkate aldığım bir dostum, ayrıca Dünya Gazetesi için yapmış olduğumuz iki önemli söyleşinin « Millenium Aydınları » kitabında yer almış olması da görüşlerinin isabetini gösterir, o medenle son zamanlarda olup bitenleri kısaca da olsa ona sormayı yeğledim.

*  *  *

Uzun yıllar La Tribune gazetesinde çalıştın ve geçtiğimiz  günlerde gazete yayınına son verdi, şimdi yalnızca internet üzerinden yayın yapıyorlar. Bu yok oluşunu öyküsünü anlatır mısın? Çünkü ondan önce de France Soir gazetesi kapanmıştı. Fransız basınında neler oluyor?

France Soir ile La Tribune gazetelerinin ortak yönleri hedef kitlelerinin çok dar olması. France Soir magazin haberleriyle dolu at yarışları ağırlıklı bir gazeteydi. La Tribune ise sadece ekonomiyi haber yapan ve çok ciddi yazı çizgisi olan bir gazete. Internet haber sitelerinin artmasıyla, bütün günlük gazetelerde olduğu gibi, bu iki gazetenin de satışları büyük ölçüde düştü. Satış gelirleri azalan bu iki gazete ancak reklamla ayakta kalabilirdiler ama bu kez de ekonomik kriz devreye girdi ve reklam gelirleri güneş altındakı kar gibi hızla eridi. Ve iflas kaçınılmaz oldu.

Şimdi Anayasa Mahkemesi’ne giden Ermeni soykırımı yasa tasarısı Fransa’da düşünce özgürlüğünü de tartışmaya açtı. Bu konuda neler demek istersin? Ayrıca merak ettiğim bir başka konu da, Fransa’da basın özgürlüğünün durumu nedir?

Basın özgürlüğü göreceli bir kavram. Ancak evrensel kriterlere göre belli bir sınıflandırma yapabiliriz. Örneğin kişisel haklara belgesiz, kanıtsız saldırı basın özgürlüğü değildir, tersine ahlaksızlıktır ki bu Türkiye’de çok yapılıyor. Fransa’da en büyük sorun basının önde gelen kuruluşlarının büyük şirketlerin elinde olmasından kaynaklanıyor. Örnegin Sarkozy’ye yakınlığıyla tanınan büyük bir patronun sahip olduğu gazete, Sarkozy lehinde haberleri öne çıkarıyor, köşe yazarlari Sarkozy’yi cilalıyor. Ancak Fransa’da bağımsız basın organları da var ve bu kuruluşlar basın ahlâk kuralları çerçevesinde tamamen özgür çalışıyorlar. Sarkozy’i yerden yere vurabiliyorlar. Fransa’nin kolonyal geçmişinin hesabını sorabiliyorlar. İşte bu anlamda Fransa’da basın özgürlüğü Türkiye’ye göre bir adım önde. Ermeni soykırımını inkâr yasası ise oy avcılığı adına basında çok eleştirildi. Sarkozy’e yakınlığıyla tanınan gazetelerde bile eleştiri yazılari çıktı. Ünlü tarihçi Pierre Nora’nin da belirttiği gibi, tarihi yazmak parlamentoların işi değildir. Sonuç olarak Millet Meclisi’nde ve Senato’da gerekli imzalar toplanarak yasa, Anayasa Mahkemesi’ne sevkedildi. Anayasa uzmanları, Anayasa Mahkemesi’nin Ermeni soykırımını inkâr yasasının anayasaya aykırılığına karar vereceğini ileri sürüyorlar. Bakalım, göreceğiz…

Önce Dünya Gazetesi tarafından yayımlanan Millenium Aydınları kitabında, daha sonra da benim Girsek mi? Girmesek mi? kitabımda seninle yapmış olduğumuz iki röportajdan birisinde “Türkiye eğer Osmanlı olsaydı, çoktan AB’ye girmişti” demiştin. Türkiye’de AKP iktidarı “Osmanlılaşıyor” ve Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlık ya da yarı başkanlık özlemleri de bunu gösteriyor, yani bu durumda Türkiye’nin AB üyeliği yaklaştı mı? Türkiye’de AB’ye karşı güven iyice azaldı, bu birliğin içinde olma arzusu da hızla azalıyor. Türkiye’nin AB macerasını “bugün” açısından değerlendirebilirsin lütfen.

Aslında Erdoğan’ın

AB üyeliği istediğini

pek sanmıyorum

Türkiye osmanlılaşmıyor, erdoğanlaşıyor. Osmanlı’nin hakim olduğu eski cografyaya yönelik aktif diplomasi yapılmak isteniyor ancak bu da sadece islam ülkeleriyle sınırl kalıyor, Balkanlar’a kıçını dönmüş, gidiyor… Ben o sözünü ettiğin röportajda Osmanlı’nın hoşgörüsüne ve çok ulusluluğuna vurgu yapmıştım. Türkiye bir kaç yıldır giderek AB’den uzaklaşıyor. Aslında Erdoğan’ın da AB üyeliği istediğini pek sanmıyorum. Piyasaları ve ekonomiyi alt üst etmemek icin “hedef AB” demeye devam ediyor, ama ters yöne yürüyor. Örnegin Türkiye Kıbrıs’a yönelik akılcı politikalar izlemek isteseydi - ki bunu yapabilecek donanımlı üst düzey diplomat kadrosu var - bugun bir ayağı AB içinde olurdu.

Yine seninle yapmış olduğumuz ve yayımlanmış röportajlarımızdan birisinde, AB’nin Güney Kıbrıs’ı Kuzey ile uzlaşmaya zorlayacağını söylemiştin, hatta bunu, AB ye girmeden önce yapacaklarını söylemiştin ama tam tersi oldu ve Güney Kıbrıs AB’ye girdi, girmekle kalmadı başımıza da dert oldu, olmaya da devam ediyor. Yunanistan üzerinde uygulanmaya çalışılan “duyun-u umumiye” yi ibretle izlediğimiz şu günlerde, AB nin içinde bulunduğu ekonomik krizi de göz önüne alırsak, ne nereye doğru gidiyor?

Rumların egoist tutumları

diğer ülkelerin sabrını taşırıyor

AB’nin Kıbrıs’ın bütünleşmesi konusunda politikası değişmedi. Sadece Rum kesiminde yapılan referandumda birleşmeye “hayır” çıkınca takvim değişti. Referandum kampanyası sürecinde de AB’nin birleşmeden yana propaganda yaptığını unutmamak gerekir. Hatta o zamanların genişlemeden sorumlu AB komisyonu üyesi Günter Verheugen Güney Kıbrıs’ta yayın yapan tüm televizyonlari gezip « birleşin » diye diye dilinde tüy bitmişti. 2012 yılının ikinci yarısında AB dönem başkanlığını Kıbrıs Rum yönetiminin üstlenecek olması bakalım olayları nasıl etkileyecek ? Türkiye’nin bu 6 ay içinde AB ile ilişkilerini dondurması büyük olasılık ama bu diğer ülkeler için sürpriz olmayacak. Esas önemli olan Kıbrıs Rum yönetiminin tutumu. Çünkü - her ne kadar Türkiye çanak tutuyorsa da - Rumların egoist tutumları diğer ülkelerin sabrını taşırıyor. Öte yandan Yunanistan’ın ekonomik durumu tam bir trajikomedi. Trajik çünkü Yunan ekonomisi yıkımda ve emekçi halk kan ağlıyor. Komedi çünkü Yunanistan kamu muhasebesi verilerinde tahrifat yaparak euro para birimine katılmış ve AB Komisyonu’nu resmen uyutmuş. Bugün Yunanistan euro para birimi ülkelerinden biri olmasaydı olayların rengi çok değişirdi. Büyük olasılık, bir zamanlar Arjantin’de olduğu gibi, Yunanistan iflâs bayrağını çekerdi. Ama Yunanistan krizi de euro ülkelerini etkilemezdi. 30 Ocak günü Brüksel’de yapılan, son AB zirvesinde kabul edilen mali disiplin kuralları bir süre rahat nefes aldırır.

Türkiye’de, artan oylar ile üçüncü kez iktidar olmuş bir hükümet var. Bu hükümet içindeki pek çok bakan ve milletvekili, AKP içtüzüğü gereğince bir daha seçilemeyecekler, bu AKP’yi önümğüzdeki dönemde nasıl etkiler? AKP hızla “islamcı ve Atatürk karşıtı” yani cumhuriyet değerlerine karşı söylemler geliştiriyor. Bu gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsun?

AKP giderek radikal islama kayarsa günün birinde parçalanır. İçinden islamci olmayan sağcı partiler çıkar. Geriye kalan AKP’liler de Saadet Partisi’ne rakip olurlar. Ya da birleşirler. Recep Tayyip Erdoğan AKP için sürekli « muhafazakâr demokrat parti » vurgusunu boşa yapmıyor. iktidarda kalmak icin parti içindeki tüm akımları kucaklamak zorunda.

Türkiye’de, seçilmiş milletvekilleri, yüzün üzerinde gazeteci ve yazar, yüzlerce üniversite öğrencisi, pek çoğu da “tutuklu” olarak hapisteler. Ergenekon, KCK, Balyoz vs isimlerle davalar sürüyor. Öye yandan 12 Eylül darbesini yapanlar da mahkeme önüne çıkartılıyorlar. Seçimlerde, hem iktidar, hem de muhalefet, yapılacak ilk işin sivil bir anayasa hazırlamak olduğunu söylemişlerdi, ancak kurulu komisyonlar dışında bunca zaman geçti ve Türkiye hâlâ bir askeri – darbe anayasası ile yönetiliyor. Bu nasıl bir hesaplaşmadır, bu meselenin kodlarını çözebiliyor musun? Deneyimli bir gazeteci olarak bu resim sana neler söylüyor?

Kadın nüfusun önemli bir bölümü başını örterek

ikinci sınıf bir yaratık olduğunu kabul ediyor

ve bu kadınlardan

demokratik sivil anayasa konusunda tavır bekliyorsunuz

Bu ülkede 12 Eylül darbesinin anayasası 1982’de yüzde 91 küsur oyla kabul edildi. Aradan 30 yıl geçti, Türkiye sivil anayasa yapacak politik olğunluğa ulaştı mı ? Hiç sanmıyorum… Egemen güçler egemeliklerini rahatça sürdürebilmek için mecbur olmadıkça baskıyı kaldırmazlar. Ancak toplumsal başkaldırşla bir takm demokratik mevziler kazanilabilinir. Toplumsal direnç olmadan kazanılmış sandığınız haklar bile günün birinde yok olur gider. İşte Türkiye’de kadının sosyal statüsü. Türkiye’de kadınlara Fransa’dan önce seçme ve seçilme hakk verilmiş, ama kadın-erkek eşitliği kâğıt üzerinde kalmış. Kadın nüfusun önemli bir bölümü başını örterek ikinci sınıf bir yaratık olduğunu kabul ediyor ve bu kadınlardan demokratik sivil anayasa konusunda tavır bekliyorsunuz. Öte yandan kadının ikinci sınıf bir yaratık olduğunu yargı bile kabullenmiş. Mardin’de 26 tane ruh hastası 13 yaşındaki bir kıza tecavüz ediyor, “kızın rızası vardı” diye cezalar hafifletiliyor. Bugün için Türkiye’de evrensel anlamda, demokratik sivil bir anayasanın olması sadece bir hayal.

Fransa’da yakında cumhurbaşkanlığı seçimleri var. Türkiye Sarkozy’yi sevmiyor ve elbette kazanmasını da istemiyor. Öte yandan Front National partisinin yarattığı bir tedirginlik de var burada... Sence önümüzdeki Fransa cumhurbaşkanlığı seçimleri nasıl gelişir? Neler olur?

Hollande seçilince ardından yapılacak

Millet Mecilisi seçimlerinde sol çoğunluk olur.

Ve Fransa’nın Türkiye politikası değişir…

Türkiye’nin Sarkozy’i sevip sevmemesi önemli değil. Önemli olan Fransa ne düşünüyor ? Büyük bir terslik olmazsa ikinci turda Sosyalist Parti’nin adayı François Hollande seçimi Sarkozy’e karşı kazanir. İkinci tura Sarkozy-Hollande ikilisi kalır gibi görünüyor ama Front National’in aday Marine Le Pen’in de Sarkozy’i geçip ikinci tura kalması sürpriz olmaz, çünkü « cumhuriyetçi » sağ oylar - eğer diğer adaylardan bazıları çekilmezse - çok bölünecek… Hollande seçilince de o rüzgârla ardından yapılacak Millet Mecilisi seçimlerinde sol çoğunluk olur. Ve Fransa’nın Türkiye politikası değişir…

Yıllarca Brüksel’den, Avrupa Parlamentosu’ndan AB’nin işleyişini izledin. Bugün AB de durum nedir? Almanya, İkinci Dünya Savaşı’nda topla tüfekle kazanamadığı savaşı bugün kazandı mı? Sence AB ve € birliği nereye gidiyor, önümüzdeki on yılın olası fotografında neler göreceğiz? Belki biraz falcılık isteyen bir soru sordum ama, yine de elinde yorum yapabileceğin bir yıldız haritası var. Ne dersin?

Almanya İkinci Dünya Savaşı’nda topla tüfekle kazanamadığı savaşı bugün kazanıyor yaklaşımı bence çok tehlikeli. Çünkü AB’nin temeli barış ve gönüllü birlik üzerine kurulu. Elbette Almanya’nin AB içindeki etkinliği bir Malta gibi değil. Ancak AB politikalarını tek başına Almanya yönlendirmiyor. En son kabul edilen Lizbon antlaşmasıyla AB politikalari - dış politika ve savunma hariç - artık üye ülkelerin çoğunluğuyla yürürlüğe giriyor. Yani çoğunluk koalisyonlarının oluşması gerekiyor. Gelecek 10 yılda detayda neler olur bilemem, ama AB dağılmaz. En kötüsü euro para birliğinden Yunanistan atılır. Türkiye’nin de bu on yıl içinde AB’ye katılması mümkün görünmüyor.

Geçtiğimiz aylarda bir Küba seyahatin oldu. Küba’da neler değişiyor? Değişiyor mu? Raul ağabeyi Fidel gibi çok ortaya çıkan ve konuşan bir lider değil, yarının Küba’sını nasıl görüyorsun?

Kübalılar komşu Haiti’de yaşamaktansa

Küba’da yaşamanın bir nimet olduğunun farkındalar

Küba’ya iki hafta turist olarak gittim. Ve bu ilk gidişimdi. Yani bir Küba « uzamanı » değilim. Ancak daha önce 1989 öncesi gezdiğim SSCB’ye, Polonya’ya ve Macaristan’a göre « sosyalist » bir ülke olarak çok değişik geldi bana. Her şeyden önce kendi ulusal kahramanları sokakları süslüyor. Çoğunlukla Che Guevara, sonra José Marti, Camilo Cienfuegos, Alberto Bayo, ve biraz da Fidel Castro. O kadar dolaştım, bir kere Marx’in resmini gördüm. Bir kere de orak-çekiç. Lenin hiç görmedim. Büyük panolarda yazılan sloganlarda da çoğunlukla vurgu, devrim ve sosyalizm üzerine, komünizm sözcüğüne rastlamadım. İki gün otel dışında pansiyonlarda kaldım. Ve görebildiğim kadarıyla Kübalı’lar devrimlerine çok bağlılar. Dünyada neler olup bittiğini çok iyi biliyorlar. Televizyonlarda Amerikan kanalları izlenebiliyor. Örneğin komşu Haiti’de yaşamaktansa Küba’da yaşamanın bir nimet olduğunun farkındalar. Ürettikleriyle yetiniyorlar, tüketim toplumunu tanımıyorlar. Amerikan ambargosu halkı birbirine daha bir kenetlemiş. Kısaca yarın Fidel’den sonra büyük bir değişim olacağını sanmıyorum.

Şubat ayı sonlarına doğru Senegal’de seçimler var. Eski bir Fransız sömürgesi olan bu ülkedeki faşist devlet başkanına Sarkozy geçenlerde güvenini ve desteğini gösteren açıklamalar yaptı. Batı Afrika’da neler oluyor? Fildişi Sahilleri’ni de karıştırmıştı Fransa, sonra Libya’da gövde gösterisi yaptı, rol çaldı. Bu Fransa senin bildiğin, tanıdığın Fransa mı? Yoksa birşeyler burada da değişiyor mu?

Bu Fransa Sarkozy’nin Fransa’sı. Batı Afrika’ya da uzanır, Kuzey Afrika’ya da. Anlayış olarak kolonyalist Fransa’nin uzantısı olduğundan, Sarkozy’nin bu girişimleri hiç şaşırtıcı değil.

Benim sevdiğim Fransa ise, Jean Ferrat’nin “Fransa’m” diye şarkısını söylediği, Robespierre’lerin, Victor Hugo’ların, bir Pazar sabahı sokakta gazete satanların Fransa’sı…

08 Şubat 2012

NEDİM GÜRSEL YURT GAZETESİ'NE KONUŞTU

YAZAR NEDİM GÜRSEL

YURT GAZETESİ’NE KONUŞTU :

« Bugün Türkiye’de seçim zaferi sarhoşluğunu üzerinden hâlâ atamamış bir iktidar sözkonusu ! »

 Cüneyt Ayral,

Nedim Gürsel’i, bu yıl konuk olduğu Berlin Frei Üniversitesi’nde

ziyaret etti, güncel konulardaki görüşlerini öğrendi…

Fotograflar : © Aylin YÜCEDAĞ

Kitapları onlarca dile çevrilmiş olan yazar Nedim Gürsel bir süredir konuk öğretim üyesi olarak Berlin’de ders veriyor.

Türkiye’de yayımlanan romanları anında Fransa’da da yayımlanmakta olan yazarın son kitabı « Türkiye : Yaşlı Avrupa’ya Genç Damat », Fransız yayımcısının arzusu üzerine, yazarın Fransızca olarak kaleme aldığı ve Türkiye – Avrupa Birliği ilişkilerini irdelediği kitabı.

Nedim Gürsel ile yıllardır, edebiyat, felsefe ve kitapları üzerine yapmakta olduğumuz söyleşilere bir yenisini ekledik ancak bu kere edebiyattan ya da felsefeden değil, Türkiye’nin nereye ve nasıl gittiğinden konuştuk…

Berlin’de ne işin var? Daha Berlin üzerine yazmış olduğun kitabın yeni çıktı ve sen hâlâ oradasın.. Şeytan Melek ve Komünist ! Son romanın yani, bu roman hakkında da soruşturma açıldı mı? Bir önceki romanın, Allahın Kızları için sıkı bir soruşturmadan geçmiştin, onun sonuçları ne oldu?

« İçinde yaşadığımız yüzyılda,

ne yazık ki, biat etme, boyun eğme kültürü

egemen oldu »

Berlin’e bu kez Frei Üniversitesi’nin daveti üzerine geldim, karşılaştırmalı edebiyat bölümünde ders veriyorum. Konu : 20yy başındaki öncü akımlar. Dadacılık, gerçeküstücülük, fütürizm gibi. İçinde yaşadığımız yüzyılda, ne yazik ki, biat etme, boyun eğme kültürü egemen oldu. Muhafazakâr değerler önemsenmeye başlandı. Ülkemizde olduğu gibi, dünyada da böyle. Başkaldırının da bir erdem olabileceği unutuldu. Bu nedenle geleneğe ve geleneksel değerlere başkaldıran akımları gençlere öğretmek gereğini duydum.

Seminerimin bir başka konusu da, önümüzdeki aylarda Almanya’da yayımlanacak olan « Allah’in Kızları» adlı romanımdan yola çıkarak din ve edebiyat ikileminde yoğunlaşıyor. Bir peygamber roman kahramanı olabilir mi ? Sorusuna, dünya edebiyatından da örnekler bularak, cevap ariyoruz.

« Kitap,

12 Eylül’de olduğu gibi,

patlayıcı madde

sayılmaya başlandı. »

Evet, bu roman hakkında dava açılmış, T.C.K nin 216. maddesi gereğince, « halkın dinsel değerlerini alenen aşağılamak » suçlamasıyla yargılanmıştım. Bir yıl süren yargılama sonucunda aklandım, ne var ki dosya temyize gönderildi. Son kararı Yargıtay verecek. « Şeytan, Melek ve Komünist » e gelince, komünizm suç olmaktan çıktı biliyorsun, ama bu romanda « güvenlik güçlerine hakaret » gibi bir gerekçe bulabilirlerdi. Gözlerinden kaçmış demek ki. Ama belli olmaz, doğrusu gidişat kötü, düşünce ve yaratma özgürlüğü adına endişeliyim, kitap, tıpkı 12 Eylül darbe günlerinde olduğu gibi, patlayıcı madde sayılmaya başlandı.

Türkiye’de pek çok gazeteci, genç üniversite öğrencisi hapisteler ve hemen hemen hepsi tutuklu, yani hüküm giymedikleri halde tutuklu olarak bekliyorlar, pek çoğu da, ne ile suçlandıklarını bile bilmiyorlar. Bu duruma senin yorumun nedir?

Kabul edilemez bir durum, insanlar elbette yargılanabilir, ama tutuklanarak, ceza evlerinde, adı üstünde, « cezalandırılarak » değil. Bu konuda elimden geleni yapıyorum. Gerek Avrupa medyasında, gerek Brüksel’de katılma olanağını bulduğum toplantılarda, gerekse « Institut du Bosphore’un » yönetim kurulunda. Ama hiçbir sonuç alabilmiş değilim. Türkiye yazarlarını, yayımcılarını, bilim insanlarını yargılayan bir ülke görünümü vermeye başladı.

Sen özgürlüklerin yeşerdiği, göğerdiği bir ülkede, Fransa’da yaşıyorsun, ve son zamanlarda Ermeni Soykırımı tasarısı yüzünden pek çok patırdı çıktı. Taraf olabileceğini düşünmeden, Fransa’dan bir Fransız entellektüeli bu meseleye nasıl bakar, bir kere de senden duymak istiyorum.

Fransa’da Ermeni soykırımı konusunda, aydınlar arasında fazla sorun yok. Birkaçı hariç, neredeyse tümü soykırımı inkâr etmiyor. Zaten Fransız Parlamentosu da, birkaç yıl önce aldığı bir kararla, soykırımı tanıdığını açıklamıştı. Ama soykırımı inkâr etmeyi cezalandırma Fransız Anayasası’na ve Avrupa değerlerine ters düşüyor. Bu nedenle aydınların bir çoğu yasaya, soykırımı inkâr edenleri cezalandıran yasaya karşı çıktılar. Ben de bu yasaya, düşünce özgürlüğüne karşı olduğu, tartışmayı ve bilimsel araştırmayı engellediği için, karşıyım.

Türkiye’yi, üçüncü genel seçimlerde %50 oy almış bir hükümet yönetiyor. Seçimlerden önceki AKP iktidarı ile seçimlerden sonraki AKP iktidarı arasında sence bir fark var mı?

Elbette var. Seçim zaferi sarhoşluğunu üzerinden hâlâ atamamış bir iktidar sözkonusu. Otoriterleşme eğilimi gözle görülür ölçüde. Buna bir de özgüven, hatta, aşırı egosantrizmi ekleyebiliriz.

Türkiyeli bir yazar olmakla, Fransız bir yazar olmak arasındaki temel farklılıklar neler?

Fransa’da  General De Gaulle :

« Sartre’in hapse atılamayacağını,

çünkü Mösyö Sartre’in Fransa olduğunu »

söylemişti.

Ben Paris’te yaşayan Türkiyeli bir yazar olarak tanımlıyorum kendimi. Yakın tarihinde üç askeri darbe yaşamış bir ülkeden geliyorum. En büyük şairini (Nazım Hikmet Ran) yıllarca , haksız yere hapiste çürütmüş, en büyük romancılarından birini (Sabahattin Ali) gizli polise öldürtmüş bir ülkeden. Fransız yazarların böyle sorunları olmadı. Fransa’da De Gaulle « Sartre’in hapse atılamayacağını, çünkü Mösyö Sartre’in Fransa olduğunu » söylemişti.

Sen de Türkiye’den 70 li yıllarda ayrıldın, ayrılmasaydın başına bin türlü dert gelecekti, bugün onlarca kitabı olan, hemen hemen tüm dünya da tanınan, yayımlanmış ve bilinen bir yazarsın, Türkiye’ye giderken, içinde bir kuşku, bir tedirginlik duyuyor musun? Giderken diyorum, çünkü bir keresinde bana “İstanbul artık döndüğüm değil, gittiğim bir şehir” demiştin.

Fotograf: Koray Erkaya/Paris 2011

Başbakanlık yargıya doğrudan karışıyor !

İşte ispati…

12 Eylül 1980 darbe döneminde « Uzun Sürmüş Bir Yaz » kitabım askeri mahkemede yargılanırken bir tedirginlik, hatta korku duyduğumu itiraf etmeliyim. Aynı şeyi, bir ölçüde, yıllar sonra, bu kez «Allah’ın Kızlar» yargılanırken de hissettim. Ama şu farkla : korktuğum islâmcılardı, mahkeme değil. Çünkü tehditler aldım. Diyanet İşleri Başkanlığı da, eksik olmasın, mahkemenin hiçbir talebi olmadan, yetkisini aşarak kitapta suç unsuru olduğunu beyan eden bir rapor yayımladı. Başbakanlığa bağlı bir devlet kurumunun yargıdan ne kadar bağımsız çalıştığı da ispatlanmış oldu böylece.

Hazır İstanbul’dan söz açılmışken, bugünlerdeki birkaç tartışma hakkındaki görüşlerini de almak istiyorum. İstanbul’da Emek Sinemasını kapatmayı düşünüyorlardı meselâ, Taksim Meydanı’nın altını eşeleyecekler ve trafiği yer altına indirecekler, böyle bir proje üstüne de çalışılıyor.. Ne dersin ?

Ece Ayhan’in bir dizesini anımsattı bana bu söylediklerin :  «Lâğımlardan girdi metropollere». Şair burada, Fikret Muallâ’yi kastediyordu. Bu iktidar da, kanımca, kentlerin altını üstüne getirerek, metropollerin kalbine lâğımlardan girmeye çalisiyor. «Duble yol» anlayışının devamı. Herşey « duble » olmalı bu iktidara göre, rakı hariç !

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Van’da yıkımına karar verilen heykel için “ucube” demişti, İstanbul’daki Marmararay kazılarında İstanbul’un geçmiş tarihi ortaya çıkınca da “üç beş çanak çömlek için kaç yıl kaybettik bu projede” biçiminde bir yakınmada bulunmuştu. Ne dersin bizim başbakanın sence sanat ile ilişkisi nasıl ?

Bu söylediklerini başbakanın bizzat kendisi de doğruladı zaten. «Sanattan anlamak için, heykel yıkmaya karar vermek için, sanat eğitimi almaya gerek olmadığını » buyurdu. Kendisi de İmam Hatip mezunu olduğuna göre, söyleyecek fazla şey kalmıyor. Bari, benim roman için, Diyanet’i uyarsaydı. Ne de olsa bildiği konu.  Ama ona da gerek görmedi.

Kültür Bakanlığımızın edebiyata bakışını nasıl görüyorsun?

Olumlu şeyler yaptıklarını düşünüyorum. Örnegin Teda projesinden sonuç aldılar. Ama yeterli mi ? Heykelin yıkılmasını önleyemedi kültür bakanı. Ragip Zarakolu’nun tutuklanmasını da. Endişe duyduğunu belirtti o kadar.